Analysis of the legislation related to health care of women victims of gender-based violence

According to the National Action Plan for the Implementation of the Istanbul Convention (2018-2023), the Ministry of Health is obliged to make amendments to the Law on Health Care and the Law on Patient Protection in order to harmonize these laws with the provisions of the Convention ratified in 2017. These activities were planned for 2018, however, they have not yet been fully implemented.

During 2021g. the team of the National Network conducted a gender analysis of the legislation related to the health care of women victims of gender-based and domestic violence. The Law on Health Care, the Law on Patient Protection and the Law on Health Insurance were analyzed, as well as the National Annual Public Health Programs and 7 prevention programs that are relevant for women victims of gender-based and domestic violence for the period 2019, 2020 and 2021.

The main conclusion of this analysis is that prevention programs do not represent women victims of gender-based and domestic violence as a specific category in the groups of citizens to whom the programs are adopted. Only victims of sexual violence are represented in the Program for active protection of mothers and children, namely those who will be the beneficiaries of the Referral Centers for Victims of Sexual Violence.

What is crucial is that violence against women and domestic violence must be included in these programs as a social problem, with a special emphasis on the causes and consequences on the health of women and children, as well as the consequences at the level of society as a whole. In a narrower sense, prevention programs through the Law on Health Care should comply with the Istanbul Convention and the Law on Prevention and Protection from Violence against Women and Domestic Violence and provide free health services to all women who have survived any form of violence no mater their health insurance status.

The findings and recommendations from the analysis were presented on 23.09.2021 through the ZOOM platform. The presentation was followed by representatives from the Ministry of Health, Institute of Public Health, Clinic of Psychiatry – Skopje, Referral Center for Victims of Sexual Violence, Institute for Mental Health of Children and Youth, Center for addiction, Faculty of Medicine and Institute for Maternal and Child Protection.

The document is available in Macedonian on this link.

This document has been prepared within the project “Advocacy and Dialogue at Expert Level with the Government and Parliament on Amending Existing Legislation in the Field of Gender-Based Violence and Discrimination”, and has been implemented by the Center for Research and Policy Making (CRPM) and the National Network Against Violence Against Women and Domestic Violence, under the Regional Program of the European Union and UN Women “Prevention of Violence against Women in the Western Balkans and Turkey: Implementing Norms – Changing Attitudes.”

Анализа на законската регулатива поврзана со здравствена заштита на жени жртви на родово базирано насилство

Согласно Националниот Акциски план за имплементација на Истанбулската Конвенција (2018-2023), Министерството за здравство има обврска да направи измени и дополнувања во Законот за здравствена заштита и Законот за заштита на пациентите со цел усогласување на овие закони со одредбите на Конвенцијата која е ратификувана во 2017г.  Иако овие активности биле предвидени за 2018г. сепак сеуште не се целосно спроведени.

Во текот на 2021г. тимот на Националната мрежа спроведе родова анализа на законската регулатива која е поврзана со здравствената заштита на жени жртви на родово-базирано и семејно насилство. Беа анализирани Законот за здравствена заштита, Законот за заштита на пациентите и Законот за здравствено осигурување, како и Националните годишни програми за јавно здравје и 7 превентивни програми кои се релевантни за жени жртви на родово базирано и семејно насилство за период од 2019, 2020 и 2021 година.

Главниот заклучок на оваа анализа е дека превентивните програми жените жртви на родово базирано и семејно насилство не се застапени како специфична категорија во групи граѓани на кои се донесуваат програмите. Застапени се само жртви на сексуално насилство во Програмата за активна заштита на мајки и деца и тоа оние кои ќе бидат корисничките на Упатните центри за жртви на сексуално насилство.

Она што е клучно е дека насилството врз жени и семејно насилство мора да бидат вклучени во овие програми како општествен проблем, со посебен акцент на причините и последиците врз здравјето на жените и децата, како и последиците на ниво на целото општество. Во потесна смисла на зборот, превентивните програми преку Закон за здравствена заштита треба да се усогласат со Истанбулската конвенција и Законот за спречување и заштита од насилство врз жени и семејно насилство и да овозможат бесплатни здравствени услуги за сите жени кои преживеале било каква форма на насилство без разлика на нивниот статус на здравствено осигурување.

Наодите и препораките од анализата беа презентирани на 23.09.2021 година преку платформата ЗООМ, пред претставници од Министерството за здравство, Институт за јавно здравје, Клиника за психијатрија – Скопје, Упатен центар за жртви на сексуално насилство, Завод за ментално здравје на деца и младинци, Центар за зависници, Медицински факултет и Завод за заштита на мајки и деца.

Документот е достапен на македонски јазик на овој линк.

Овој документ e подготвен во рамките на проектот „Застапување и дијалог на експертско ниво со владата и парламентот за измена на постоечкото законодавство во областа на родово базирано насилство и дискриминација“, а е имплементиран од Центарот за истражување и креирање политики (ЦРПМ) и Националната мрежа против насилство врз жените и семејно насилство, во рамки на Регионалната програма на Европската Унија и UN Women „Спречување на насилството врз жените во Западен Балкан и Турција: Имплементирање на норми – промена на ставови.“